Անունս է` Ֆրիդրիխ: Ես այն զինվորն եմ, որը գեղարդով խոցեց Գառնուկին: Զենքիս սառը երկաթը խրեցի նրա տաք կողերի արանքը, և, երբ արյան հոգնած կաթիլները հոսեցին նրա հողմավառ մաշկի վրայով, մի անսահման թեթևություն զգացի: Հետո քացախ տվեցի նրան, երբ ջուր խնդրեց: Ջարդեցի մի ուրիշ զինվորի քիթը, երբ բաժանում էինք նրա շորերը… Սրանք հուշեր չեն, այլ արթնացող հիշողությանս մի աննշան էջը միայն: Հետագա դարերը խունացրին այդ ինքնին տաղտկալի պատկերները ու թողեցին միայն դրանց այլասերված նկարագրությունը ու բարոյազուրկ մեկնաբանությունը ավետարանիչների բորբոսահոտ գրքույկներում: Մի՞թե իմ` հռոմեացի քաջաբազուկ լեգիոներիս, վարքի ամենաչնչին ու ամենաանհետաքրքիր դրվագը պիտի սերունդների միտքը հուզեր ու երևակայությունը ծանրաբեռներ:
Մանկությունիցս քիչ բան եմ հիշում: Մի կիրակի, գարնանային արևոտ մի առավոտ, մայրս ինձ եկեղեցի տարավ: Երբ պատարագն ավարտվեց ու մարդիկ սկսեցին ցրվել, ես կորցրի մորս ու մի քանի րոպե մենակ մնացի գլխավոր խորանի մոտ ծնրադրած: Ու այդ պահին լսեցի Երգը, այդ քաղցրահունչ մեղեդին, որ պտտվում էր գմբեթի տակ, իմ ականջներում, խորանի խորքում, աստղերի մեջ ու երկնքի լազուրում: Հրեշտակների երգն էր դա անստվեր Լույսի մասին: Սիրահարվեցի այդ երգին ու հարբեցի նրա մյուռոնահոտ խորհրդով: Հետո մայրս ինձ տարավ տուն, ու ես շուտով կորցրի Երգը իմ մանուկ աշխարհի հաճույքների լաբիրինթոսում:
* * *
Երբ դարեր անց հասունացա, շնորհիվ իմ անթերի հիշողության մոռացա անցյալիս այն բոլոր ակնթարթները, որ ռոմանտիզմի հաշիշոտ քողով ինձ անջրպետել էին աշխարհի իրականությունից: Հիշողությանս գանձարանում թողեցի լոկ մի պատկեր. Գողգոթայի բարձունքին խաչ հանված ավազակի կողը գեղարդով խոցող զինվորի փառապանծ կերպարը: Հասկացա, որ կարևորն այն չէ, որ տապալես կուռքին, կարևորն այն է, որ քո մեջ սպանես կռապաշտին: Նոր շունչ տվեցի մեռնող Զրադաշտին ու նրա բերանով աշխարհին ձոնեցի իմ օրհներգը: Ենթագիտակցությանս մեջ հառնող իշխելու կամքն ու գիտակցությանս մեջ փայլատակող փառքի տենչն էին ուժ տալիս ինձ: Ես դարձա Գերմարդու ռահվիրան ու ծայրագույն սերովբեն: Նրա կրծքից պոկեցի խաչը ու սուր տվեցի ձեռքը:
Եղա բարուց ու չարից անդին: Տվեցի հարցեր ու պատասխանեցի այդ հարցերին: Մերժեցի կնոջը: Թեև աշակերտներս ինձ կնոջ մեծագույն փիլիսոփա են համարում, ընդսմին չեն էլ կասկածում, որ այդ փիլիսոփայության արմատը ոչ թե կնոջն օտարելու ցանկությունն է, այլ նրան առնչվելու մանկական երկչոտությունս ու վեհերոտությունս: Ինչևէ՛: Մերժեցի կնոջը և նրա մեկնած խնձորները: Քառասուն դար ինձ փորձեցի անապատում ու պատվով դուրս եկա այդ փորձությունից: Տասներկու աշակերտներիս ավելացան ևս յոթանասունը: Եվ այն օրը, երբ զգացի, որ մոտ է ժամս, մտա Երուսաղեմ:
Ու մինչ թափառում էի նեղ ու փոշոտ փողոցներով ու սպասում ինձ փառքի գագաթը տանող համբույրին, հեռվից մի հին ու մոռացված ձայն հասավ ականջիս: Հաջորդ պահին, երբ ես, ասես սիրենների ձայնով կախարդված մի նավորդ, վազում էի դեպի այդ կախարդական հնչյունները, հիշողությունս տակնուվրա եղավ, ու մտքիս աչքերին հայտնվեց մի հին ու խունացած պատկեր. տաճարի խորանի մոտ ծնրադրած մի մանուկ, որն իր մաքուր աչքերով փաղաքշում է երկնքի կապույտը, ու նրա շուրթերը մեղմ ցնցվում են հրեշտակների երգի խորհրդով խորին…
Սայթաքելով, բայց մտքիս թելը բռնած, ես մտա այն փողոցը, որտեղից տարածվում էին այդ դյութական հնչյունները: Ու տեսա, որ դա… ձիերն էին լալիս: Կառապանը կաշվե մտրակով ծեծում էր նրանց: Արյան հոգնած կաթիլները հոսում էին ձիերի հողմավառ կողերի վրայով: Ու լալիս էին ձիերը: Ու արցունքի խոշոր կաթիլները գլորվում էին նրանց աչքերի լազուր խորաններից…
Այլևս անկարող ինձ տիրապետելու` ես ծնկի եկա, գրկեցի ձիերի թաց ոտքերը ու լաց եղա ինչպես միայն մորը կորցրած ու վերստին գտած որբուկն է լալիս… Անառակ որդու պես լաց եղա…
* * *
Հետո աշակերտներս ինձ տարան երկաթե ճաղերով ու սպիտակ պատերով մի չնաշխարհիկ պալատ: Ու ես մի տարի, մի ամբողջ հավերժություն, որ թռավ-անցավ ակնթարթի պես, թագավորեցի այդ պալատում: Երբ լրացավ այդ երեք հարյուր վաթսունհինգ օրը` իմ երկրային կյանքի ամենաերջանիկ տարին, առաստաղը ճեղքվեց, ու վերևից երկու սպիտակափառ հրեշտակ իջան վրաս: Նրանք ինձ առան իրենց թևերին ու տարան վեր` այնտեղ, ուր Լույսը ստվեր չունի, ու միշտ հնչում է իմ մանկության մյուռոնահոտ Երգը: Ես ծնկի իջա, համբուրեցի Գառնուկի կողի սպիացող վերքը ու ջուր մատուցեցի նրա պապագ շուրթերին: Ու ճախրեցի Լույսի մեջ ինչպես Երգը: