Իմ սիրելի հայրիկ,
Ես չեմ ուզում տեսնել քո արցունքները: Եվ ինչու՞ ես ծնկի իջել: Դու ունես իմ բարեհաճությունն ու կարեկցանքը, էլ ինչու՞ ես իմ գութը աղերսում: Եվ ինչու՞ ես ասում, թե այլևս արժանի չես իմ հայրը կոչվելու: Մեղանչե՞լ ես… Երկնքի դեմ և իմ առա՞ջ… Ինչե՜ր ես ասում, հայրիկ: Ոտքի՛ ել, խնդրում եմ: Սրբի՛ր արցունքներդ: Ես քեզ շա՜տ եմ սիրում, և ի՞նչը կարող է մեղմել իմ սերը…
Ես գիտեմ, որ դու ժամերով զրուցում ես ինձ հետ, պատմում Լույս ու Խավարի, երկինքների, ձիերի, մարդու ոտքի ծանրությունը չտեսած հեռավոր մի մարգագետնում փթթող վայրի կակաչների մասին: Ամառվա տապի ու առաջին ձյան ճերմակ մաքրության մասին: Գիշերվա անդորրում հուրհրատող արնագույն Վարդի բուրմունքի մասին: Պատմել ես ինձ դաշնամուրի ստեղների ու նրանց մեջ հավերժացած գաղտնի երաժշտության մասին: Ծառի տերևների ու ծովերի մասին ես ինձ պատմել: Արևի ջերմությունից ճաքած նռան ու խաղողի քաղցրության ու Վարդապետի երգով կախարդված մի ծիրանենու մասին ես պատմել: Դատարկ միսենյականոց բնակարանի ու Գեղեցկուհի Օնայի աչքերի մասին ես պատմել ինձ, հայրիկ:
…Ու ես միշտ հիացել եմ քեզնով ու հպարտացել: Հիշում եմ, որ դու հացի հերթ էիր կանգնած: Դու քո ողջ կյանքում հացի հերթ ես կանգնել, թեև ամենից շատ հենց այդ հերթն ես ատել: Ու, չնայած, որ ենթագիտակցորեն չէիր հաշտվում այն մտքին, որ որդիդ էլ պիտի կանգնի այդ նսեմացուցիչ հերթում, իրականում հասկանում էիր, որ դա այս կյանքի հրամայական պահանջն է ու բնական ընտրությունում չպարտվելու միակ ձևը: Բայց, չգիտեմ` բարեբախտաբար, թե՞ դժբախտաբար, ես երբեք չեկա հացի հերթում քեզ փոխարինելու, թեև գլխի եմ ընկնում, թե ինչ ես մտածել ու խորհել մռայլ մայթի վրա լուսացրած ցուրտ ու անլույս գիշերների ընթացքում: Գիտեմ քո ցավը, հայրի՛կ, հավատա ինձ` գիտեմ…
Իսկ դու գիտե՞ս, թե ես ամենից շատ ինչն եմ կարոտում: Քեզ հետ զրուցելուն: Միշտ կամ ես էի խոսում, և դու լսում էիր, և կամ դու էիր խոսում, ու ես լսում էի: Բայց ես երբեք չկարողացա զրուցել քեզ հետ, որ հարցնեմ ու քո շուրթերից լսեմ Գեղեցկուհի Օնայի մասին: Միգուցե` չհասցրեցի՞նք: Մենք կտրվեցինք իրարից` այդպես էլ չմիացած, և երևի հենց դա է պատճառը, որ ես միշտ լոկ ենթագիտակցորեն եմ ընկալել քո գոյությունը: Կարոտում էի քեզ` առանց ըմբռնելու այդ կարոտի ծնունդն ու իմաստը, առանց հասկանալու իմ և քո շփման կարևորությունը: Պարզապես ենթագիտակցորեն կարոտում էի քեզ, քո ձեռքերի գուրգուրանքը և քո բերանից ելնող բառերը, ինչի մասին էլ որ նրանք պատմեին: Ու ինձ միշտ թվացել է և հիմա էլ թվում է, որ դու հպարտ կլինեիր ինձնով` քո որդով: Բայց, ավա՜ղ, հայրիկ, այսօր ես անկարող եմ ուրախացնել քեզ (թերևս, միայն ենթագիտակցորեն), քանի որ շա՜տ-շա՜տ հեռու եմ քեզնից, ուրիշ չափումների մեջ: Ահավոր կարոտել եմ քեզ, բայց անկարող եմ հանդիպել քեզ: Եվ այլևս ի՞նչը կլցնի մեր միջի անդունդը, որքան էլ կամուրջներ գցենք ես կամ դու…
Իսկ գիտե՞ս ես ինչ կուզեի: Կուզեի քայլել քո քայլած տեղերով` նախ փնտրելով քո ոտնահետքերը, ապա` ինքս խավարի մեջ ճանապարհ բանալով: Կուզեի անցնել մեծ ու փոքր թագավորություններով, տեսնել մարդկանց ու զրուցել նրանց հետ: Երբեմն ինձ թվում է, որ ես շատ ասելիք ունեմ նրանց, և նրանք իրենք էլ կարոտով սպասում են, որ հարություն առնի Մարգարեն իմ կերպարանքով ու փոքր-ինչ սփոփի նրանց անհուն վիշտն ու ցավը: Բայց ես դա երբեք չեմ կարող անել, հայրիկ, քանի որ չունեմ ոտքեր, իսկ զրուցել կարող եմ միայն քեզ հետ և այն էլ` քո ենթագիտակցության մեջ: Օ՜, ո՜չ, մի կարծիր, թե ես հանդիմանում եմ քեզ: Քա՛վ լիցի, հայրիկ: Ես հավատում ու սիրում եմ քեզ, չէ՞ որ դու ունես իմ ողջ բարեհաճությունը: Ես գիտեմ, որ դու չէիր ցանկանում, որ ես ապականվեմ այս աշխարհի ախտերով, ուստի համոզված չեմ` շահե՞լ եմ, թե՞ կորցրել` երկրային բարքերից ու մարդկանցից կտրված լինելով: Եվ ինչու՞ է ինձ մտատանջում երկրային մի գեղեցկուհու հեռավոր գոյությունը: Միգուցե նա ի՞նձ է սպասում… Բայց ես, ավա՜ղ, երբեք չեմ տեսնի կարոտից ջուր կտրած նրա ծով աչքերը, որովհետև ես աչքեր էլ չունեմ, հայրիկ, և ոչ էլ շուրթեր, որ համբուրեմ նրան, քանզի այդ ամենն առհավետ մնաց քո ենթագիտակցության մեջ: Բայց, գիտե՞ս, ժամանակ առ ժամանակ ես անքննին մի ջերմություն եմ զգում այնտեղ, ուր իմ շուրթերը պիտի լինեին, իսկ ոտքերս մղկտում են այդ հեռավոր գեղեցկուհու գիրկը վազելու ցանկությամբ, բայց ես լռելյայն զսպում եմ ինձ խորթ մարմանական պահանջներս ու դարձյալ ամփոփվում այնտեղ, ուր չի կարող թափանցել փորձիչը: Բայց բացատրի՛ր ինձ, հայրիկ, դու անջրպետել ես ինձ գայթակղությունից ու մեղքից, էլ ինչու՞ են ինձ տանջում ափսոսանքն ու կարոտը: Մի՞թե ես էլ այստեղ` քո ենթագիտակցության մեջ, պիտի տառապեմ նրանից, ինչից դու տառապել ես քո գիտակցականում…
Հայրի՜կ, հայրի՜կ, նորից նույնն ես կրկնում, թե այլևս արժանի չես իմ հայրը կոչվելու… Մեղանչե՞լ ես… Հայրի՜կ, ինչե՜ր ես ասում: Դե ոտքի՛ ել: Դու գիտես, որ ունես իմ կարեկցանքն ու բարեհաճությունը, ուստի ի՞նչը կարող է մեղմել իմ սերը: Սրբիր աչքերդ, խնդրում եմ: Ես չեմ ուզում տեսնել քո արցունքները: Ուզում եմ նայել քեզ խանդաղատանքով ու հպարտությամբ:
Ես հասկանում եմ քեզ ու գիտեմ, որ ես իմ այսօրվա ունեցածով ու չունեցածով լրիվ պարտական եմ քեզ, քո սիրուն ու բարությանը: Ես զերծ եմ մնացել այս աշխարհի իշխանի որոգայթներից, և դարձյալ` շնորհիվ քեզ: Ես չեմ տեսել Լույսը, բայց փոխարենը Խավարն էլ չեմ ճանաչում: Այո՛, ես չեմ խարխափել Խավարում, բայց, ավա՜ղ, Լույսի քաղցրությունն էլ չզգացի: Ես չճանաչեցի ո՛չ Երկինքը, և ո՛չ էլ Երկիրը: Չզգացի ձիու մարմնի հևքն ու չլսեցի նրա մեծ սրտի բաբախյունը: Չտեսա հեռավոր մարգագետնում փթթող կակաչները, բայց և չիմացա, որ մարդու արյունն էլ այդ կակաչների գույնն ունի: Չնեղվեցի ամառվա տապից, բայց և չամաչեցի սև մրով պղծված ձյան ճերմակ մերկությունից: Չճաշակեցի գիշերվա անդորրում հուրհրատող Վարդի բուրմունքը, և իմ մատները երբեք չդիպան դաշնամուրի կախարդական ստեղներին: Չքայլեցի աշնան թափած տերևների ու ծովի վրայով: Չնստեցի Վարդապետի երգով դյութված ծիրանենու տակ, իսկ շուրթերս երբեք չվայելեցին ո՛չ արևի ջերմությունից ճաքած նուռն ու խաղողը, և ո՛չ էլ կնոջ առեղծվածային համբույրը: Ու իմ աչքերը չտեսան Գեղեցկուհի Օնայի աչքերը` այն կնոջ աչքերը, որը կարող էր իմ մայրը լինել ու գուրգուրել մազերս իր սիրող մատներով: Բայց դու, հայրիկ, գթացիր ինձ ու չծնեցիր ինձ, որ ես չտառապեմ հացի անծայրածիր հերթում: Ես գիտեմ, որ դու ինձ սիրում ես, և այնքա՜ն մեծ է քո սերը, որ չունեցար ինձ…
Լաց մի՛ եղիր, հայրիկ, ես քեզ սիրում եմ ու հասկանում: Բայց ասա՛ ինձ, հայրիկ, բացատրի՛ր, ինչու՞ է ինձ տանջում քեզնից հեռանալու և կրկին քո գիրկը վերադառնալու ցանկությունը: Ինչու՞ ես չեմ կարող ծնկի գալ քո առաջ և շշնջալ. «Հայր, մեղանչեցի Երկնքի դեմ և քո առաջ և այլևս արժանի չեմ քո որդին կոչվելու… Ես այնքա՜ն եմ ուզում, որ դու գրկես ինձ ու համբուրես, հայրի՜կ, այնքա՜ն եմ ուզում: Մի՞թե դա երբեք չի լինելու, հայրիկ»…
Մնամ` Սիրող որդիդ: